Aladağlar
Aladağlar Milli Parkı
DOĞA VE DAĞ TURİZMİ
Dağcılık ve kış turizmi açısından Niğde önemli bir merkezdir. Toros Aladağlar ve Bolkar dağları, dağcılık, trekking ve kış sporları açısından büyük önem taşımaktadır. Millî park statüsünde olan Aladağlarda dört yükselti grubu bulunmaktadır. Demirkazık 3756 metredir. Kızılkaya 3725 metredir. Kaldı grubunda Kaldı Dağı’nın en yüksek tepesi 3688 metredir. Torasan grubunda Vayvay Dağı’nın en yüksek tepesi ise 3565 metredir.
DOĞA VE DAĞ TURİZMİ
Dağcılık ve kış turizmi açısından Niğde önemli bir merkezdir. Toros Aladağlar ve Bolkar dağları, dağcılık, trekking ve kış sporları açısından büyük önem taşımaktadır. Millî park statüsünde olan Aladağlarda dört yükselti grubu bulunmaktadır. Demirkazık 3756 metredir. Kızılkaya 3725 metredir. Kaldı grubunda Kaldı Dağı’nın en yüksek tepesi 3688 metredir. Torasan grubunda Vayvay Dağı’nın en yüksek tepesi ise 3565 metredir.
ALADAĞLAR’DA GEZİ VE TIRMANIŞLAR
Aladağlar üzerinde gezi ve tırmanış yapacak olan araştırıcı ve dağcılar, genellikle Niğde-Çamardı –Çukurbağ köyü üzerinden Aladağlar’a giriş yaparlar. Aladağların yalnız Demirkazık doruğuna tırmanış yapmak isteyenler, Demirkazık köyünden de Aladağlara giriş yapabilirler Demirkazık batı yamaç tırmanışı ve Çımbar vadisinde gezi yapacak olanlar, Demirkazık köyünden dağlara giriş yaparlar. Gerek Çukurbağ gerekse Demirkazık köyleri, Çamardı devlet yoluyla Niğde il merkezine bağlıdır. Çukurbağ köyüne ulaşmak için Niğde- Çamardı yolu (65 km) kullanılır. Yol asfalttır. Niğde-Çamardı otobüslerini kullanan yolcular, Çamardı’ya 6 km kala karayolu üzerinde bulunan Çukurbağ köyünde iniş yaparlar. Burada gerekli hazırlıklar tamamlandıktan sonra Aladağlara giriş yapılır.
Ancak Demirkazık çıkışı yapmak isteyen dağcılar ile dinlenmek isteyen bazı dağcı grupları, Demirkazık köyüne geçerler. Çukurbağ-Demirkazık köyleri arası yaklaşık 5 km’dir. Yol stabilizedir. Demirkazık köyünde 100 yataklı, kaloriferli bir dağ oteli yıl boyu açık bulunmaktadır. Yine aynı bölgede yeni bir otel (Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü tarafından işletilen) 2002 yılında hizmete girmiştir. Burası da her türlü konaklama ihtiyacına cevap verebilecek kapasitededir.
Doğal çevre ve iklim koşullarına göre Aladağlar üzerinde yapılacak gezi ve tırmanış etkinlikleri için en uygun zaman Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarıdır. Bu dağlar üzerinde ilk kez gezi ve tırmanış yapacak olan araştırmacı ve dağcıların, tüm dağlık yörede etkin olarak görülen şiddetli “güneş ışımasından” korunmak için hazırlıklı olmaları gerekir. Gezi ve tırmanışlar sırasında açık renkli, pamuklu giysiler kullanılır.
Toros-Aladağlar üzerinde yapılacak gezi ve tırmanışlar, genellikle dört bölüm halinde uygulanır. Bu gezi ve tırmanışlar sırası ile Demirkazık, Yedigöller, Kaldı ve Turasan tırmanışları olarak programlanır. Bu gezi ve tırmanış programları güneyden-kuzeye Kaldı-Turasan, Yedigöller ve Demirkazık programı şeklinde de uygulanabilir.
Sarp ve yüksek dorukların yan yana bulunduğu Aladağlar üzerinde gezi ve tırmanış yapacak dağcılar, bu dağlık yöre ve üzerinde yer alan yüksek doruklarla ilgili en önemsiz gibi gözüken gezi ve tırmanışlarını dahi çok ciddi ve dikkatli bir şekilde yapmalıdırlar. Geniş bir alan üzerine yayılmış bulunan bu yüksek dağlık yörede ulaşım, ilk yardım ve kurtarma faaliyetleri çok zor ve güç şartlar altında yapılabilmekte veya hiç yapılamamaktadır. Bu nedenle dağda kazaya neden olabilecek davranışlardan kesin olarak uzak durmak gerekir.
Demirkazık Tırmanışı (3756 m.)
Demirkazık doruğuna ilk yaz çıkışı 17 Temmuz 1927 tarihinde Dr. G. Künne ve ekibi tarafından yapılmıştır. Demirkazık doruğuna yapılan ilk kış çıkışının şerefi ise Türk dağcılara ait bulunmaktadır. Demirkazık ilk kış çıkışı 29 Şubat 1969 tarihinde Dr. Bozkurt ERGÖR ve Sönmez TARGAN tarafından gerçekleştirilmiştir. Aladağların en yüksek doruğu olan Demirkazık tırmanışları için genel olarak Sokulupınar kamp yeri kullanılır kamp yerinde sürekli olarak su bulunur. Sokulupınar kamp yeri Çukurbağ ve Demirkazık köylerine, yaya olarak yaklaşık iki saat uzaklıktadır.
Demirkazık doruğuna güneydoğu ve güney yamaçtan yapılan normal tırmanışlar ile teknik özellik arz eden “Batı yamaç tırmanışı” bu kamp yerinden yapılır. Demirkazık güneydoğu ve güney yamaçları üzerinden yapılacak normal tırmanışlar için Narpuz vadisi kullanılır. Bu vadinin yaklaşık orta kesimine gelince, kuzeye dönülerek, güney yamaç üzerinden doruk çıkışı yapılır. İstenirse Narpuz vadisinin sonuna kadar yürüyüşe devam edilebilir. Vadi sonunda “Kızılçarşak” aşılarak boyuna varılır. Zirveye giden sırtın güneydoğu sırtı takip edilerek doruğa ulaşılır. Doruk çıkışından sonra çıkış yapılan yoldan tekrar kamp yerine varılır. Normal koşullarda doruk çıkışları 8-10 saat sürer. Bazı ekipler, Narpuz vadisine girişten ve dar bir boğazı geçtikten sonra 2500 metrede ara kamp yaparlar. Kayacık olarak bilinen ve vadinin sağ yamacında yer alan bu kesimde sürekli olarak su bulunur.
Demirkazık Doruğuna Batı ve Kuzey Yamaçlardan Tırmanış
Demirkazık doruğuna batı ve kuzey yamaçlardan yapılacak olan tırmanışlar teknik ve deneyim isterler. Özellikle ipli ve çivili tırmanma tekniğine sahip olmayan dağcılar bu yönlerden tırmanış yapma hevesine sahip olmamalıdırlar. Demirkazık dağına batı yamacından tırmanış için Sokulupınar kamp yeri kullanılır. Her dağcı kendi teknik ve tecrübesine göre, tırmanma yolunu belirler.
Demirkazık’a kuzey yamaçtan tırmanış için, Arpalık-Çımbar boğazı üzerinden Çımbar vadisine geçilir. Burada bir ara kamp kurulur. Sokulupınar-Çımbar vadisi, yaya olarak 4-5 saat sürer. Çımbar vadisine kamp kuran dağcılar, tırmanış yollarını kendileri tayin ederler. Demirkazık kuzey yamaç tırmanışı, genel olarak batı yamaç tırmanışından daha zordur. Tırmanışlar genel olarak 4-6 zorluk derecesinde olur. Bu yönden tırmanış yapan dağcılar, güneydoğu sırtını takiben Narpuz vadisi üzerinden Sokulupınar ana kamp yerine veya Kızılçarşak üzerindeki boyundan tekrar Çımbar vadisine inerler.
Yedigöller Vadisinden Doruk Çıkışları
Yedigöller vadisine (3100 m) geçiş için Çukurbağ köyü veya Sokulupınar kamp yerinden yaya olarak hareket edilir. Yaklaşık 2-3 saatlik bir yürüyüş içinde Yalak vadisinin ağzına gelinir. Yalak vadisi boyunca, doğuya doğru yükselerek yürüyüş devam eder. Vadinin sonunda, kuzeye doğru sapılarak Çelikbuyduran Pınarı ’na varılır. Burada güzel bir mola yapılır. Mola sonrası arkadaki boyun aşılarak Yedigöller vadisinin başlangıcına çıkılır. Yaklaşık 1 saat süren bir inişten sonra 3100 metre yükseklikteki göller bölgesine gelinir. Büyük gölün kenarında kamp kurulur. Çukurbağ’dan Yedigöller kamp yerine yaklaşık 8-10 saat süren bir yürüyüşle ulaşılır.
Yedigöller’in kendine özgü iklim koşulları vardır. Yükseklik nedeni ile Yedigöller vadisi kamp yerinde gece sular donar. Gündüz ise şiddetli ışıma (Güneşlenme) olur gece ve gündüz arasında değişen 25-30 derece sıcaklık farkı nedeni ile dağcıların özellikle kendilerini korumaları gerekir.
Yedigöller Vadisinden Kızılkaya Tırmanışı (3725 m)
Kızılkaya doruğu, Yedigöller vadisinin güneybatısında yükselir. Kuzey kesimi çok sarp ve yüksek olan Kızılkaya, Aladağların 2. en yüksek tepesidir. Kızılkaya doruğunun kuzey duvarının dibinde halen aktif olan bir buzyalağı çanağı, bu çanak içinde ise çok güzel bir buzul gölü “Şirin Göl” vardır. Şirin Göl’ün kuzeydoğu ucunda ise aktif bir “Moren setti” yer alır.
Kızılkaya doruk çıkışı için güçlük derecesi değişik, farklı çıkış yolları vardır. Tırmanma yolunu her dağcı kendi belirler. Bunun için her dağcı etüt gezisi yapmalıdır. Kızılkaya doruğuna (3725 m) güvenli ve rahat bir çıkış için, kamp yerinden hareket edilir.
Kızılkaya buzul gölünün “Şirin Göl’ün” solundan tırmanışa başlanarak 3500 m yükseklikteki Kızılkaya doruk sırtına çıkılır. Doruk tırmanışına başlanılan NS doğrultulu bu sırtın doğusunda ise iki tane çekirdek buzul yatağı görülür.
Kızılkaya sırtına (73500 m) ulaşan dağcılar, buradan batı yönünde ve sırtın güney kesiminden tırmanışa devam ederek, Kızılkaya doruğuna (3725 m) ulaşırlar. Bu yoldan Kızılkaya tırmanışı yaklaşık 5-6 saat sürer. Dönüş aynı yoldan yapılmaz. Dönüşte dağın güneybatı yamacından Çelikbuyduran sırtına inilir. Oradan tekrar Yedigöller vadisindeki kamp yerine geçilir. Bu yoldan kamp yerine dönüş yaklaşık 3-4 saat sürer.
Yedigöller Vadisinden Direktaş Tepesine Tırmanış
3510 m yükseklikteki Direktaş zirvesi, kamp yerinin güneydoğusunda yükselir. Direktaş tırmanışına normal çıkışlar güney yüzünden yapılır. Doruk tırmanışı için kamp yerinden yürüyüşe başlanır. 20-30 dakikalık bir yürüyüşten sonra, dağın güneyinde, doruk ve çıkışının başlangıcı olan kulvarın önüne gelinir. Buradan doruk tırmanışına başlanılır. Yaklaşık 3-4 saat içinde zirveye çıkılır ve aynı yoldan kampa dönülür.
Yedigöller Vadisinden Demirkazık Tırmanışı
Yedigöller kamp yerinden, kuzeybatı yönünde yürüyüş yapan dağcılar, Narpuz vadisine geçiş sağlayan bir boğaza ulaşırlar. Buradan Narpuz vadisine inilerek Demirkazık (3756 m) doruk çıkışı için tırmanışa başlanılır. Doruk çıkışı ve geri dönüş Narpuz boğazından sonu evvelce belirtilen normal yol üzerinden yapılır. Bu rotadan Demirkazık çıkışı yapan dağcılar normal koşullarda aynı gün içinde kamp yerine dönerler.
Trans – Aladağlar “Aladağlar Geçişi”
Yedigöller üzerinde gezi, araştırma ve tırmanışlarını tamamlayan dağcılar, buradan Hacer Boğazı yolu ile Barazama’ya “Ulupınar” geçerek Trans – Aladağ yürüyüşü yapabilirler. Yedigöller-Barazama geçişi yaklaşık 5-6 saat sürer. Trans –Aladağ yürüyüşünü yapan dağcılar Barazama-Karsantı karayolu ile Adana’ya (yaklaşık 120 km ) inerler.
Trans-Aladağ ya da “Trans-Toros” yürüyüşü Barazama-Yedigöller-Çukurbağ veya Çukurbağ-Yedigöller-Barazama yönünde yapılır. Yedigöller üzerinde gezi ve tırmanışlarını bitiren dağcılar “Trans-Toros” yürüyüşü yapmayacaklar ise Yalak vadisi üzerinde Kaldı Dağı’na geçerler. Yedigöller-Akşampınarı arasında yapılan bu yürüyüş yaklaşık 8 saat sürer.
Kaldı Dağına Tırmanış (3688 m)
Aladağların en güneyinde 3688 m yükseklikteki Kaldı Dağı yükselir. Kaldı Dağı’na normal yoldan tırmanış için Akşampınarı’na kuzey yönden tırmanışlar için ise Emli vadisinde Sıyırma boğazına kamp kurulur.
Kaldı Dağına Normal Yoldan Tırmanış
Tırmanışa, Akşampınarı kamp yerinden başlanır. Güney yönde tırmanışa devam edilerek “Avcıbeli” denilen yere gelinir. Buradan sonra doğu yönünde tırmanışa devam edilerek önce “Kaldıbaşı” tepesine, sonra da Kaldı doruğuna (3688 m ) ulaşılır. Dönüş aynı yoldan yapılır. Bu yönden doruk çıkışı ve dönüşü 8-10 saat sürer. Kaldı Dağı’na teknik tırmanışlar genellikle kuzeydoğu ve kuzey sırtları üzerinden yapılır. Sıyırma boğazı ise kamp yeri olarak kullanılmıştır.
Güzeller ve Gürtepe Doruk Çıkışları
Emli vadisinin kuzeydoğu ve doğusunda Cebel Dağı (3630 m ) Gürtepe (3474 m ) ve Güzeller doruğu (3461 m ) yükselir. Bu doruklara çıkış yapmak isteyen dağcılar, Emli vadisinin sonu olan Sıyırma boğazındaki Sulağankeler yaylasına kamp kurarlar. Bu kamp yerinden Güzeller, Gürtepe, Cebel ve Özgüdek gibi (3620 m) doruklara güzel ve zevkli tırmanışlar yapılır. Bu kamp yerinden ayrıca Turasan dağlarına geçiş yapmakta mümkündür.
Torasan Dağlarına Tırmanış
Aladağların güneydoğusunda yer alan Turasan ve Torasan dağları karayolu ulaşımı ve doruk çıkışları bakımından özel bir gezi ve tırmanma programı gerektirir. Bu dağlar üzerinde yer alan Boruklu Tepe (3548 m) ve Vayvay Tepe (3565 m) çıkışları için Sıyırma vadisinden geçiş yapmak mümkün olduğu gibi, Yedigöller vadisinden de geçiş yapmak mümkündür. Sıyırma vadisi-Sulağankeler yaylasından geçiş yapan dağcılar Kokorot vadisinde, Yedigöller vadisinden geçiş yapan dağcılar ise Karagöl vadisinde kamp kurarlar. Turasan dağlarına Adana üzerinden gelmek isteyenler ise önce Karsantı-Kökez köyü üzerinden Acıman (Tırak) yaylasına çıkarlar.Adana-Karsantı 75 km Karsantı-Acıman yaylası ise yaklaşık 40 km’dir. Acıman (Tırak) yaylasından Vayvay Tepe kamp yerine ise 6-7 saatlik bir yürüyüş ile ulaşmak mümkündür. Aladağlar’ın bütünü üzerinde gezi ve tırmanış yapmak isteyen dağcıların, Niğde-Çamardı- Çukurbağ köyü üzerinden bu dağlara giriş yapması gerekir. Yalnız güney Aladağlar ve Turasan dağları üzerinde gezi ve tırmanış yapacaklar ise özellikle Adana-Karsantı-Kökez köyü üzerinden giriş yapmak durumundadırlar.Bu yönden giriş yapan dağcılar veya araştırmacılar Toros dağlarının Akdeniz’e bakan yamaçları üzerinde çok zengin bir orman örtüsü ve buna bağlı olarak çok zengin bir yaban hayatı ve doğal desen ile karşılaşırlar. Ayrıca bu gezi sırasında Toroslara ve Aladağlara mahsus olan yer altı Karst Derelerinin satha çıkış yeri olan Kapuzbaşı Şelalelerini de inceleme fırsatı bulunur.
Kaynak: Niğde Kültür ve Turizm Müdürlüğü Tanıtım Kitapçığı
